وبسایت فرهنگی مذهبی ابن تیهان

اللهمّ ارْزُقْنی فیهِ فَضْلَ لَیْلَةِ القَدْرِخدایا روزی کن مرا در آن فضیلت شب قدر را

وصَیّرْ أموری فیهِ من العُسْرِ الی الیُسْرِو بگردان در آن کارهای مرا از سختی به آسانی

واقْبَلْ مَعاذیریو بپذیر عذرهایم

وحُطّ عنّی الذّنب والوِزْرِو بریز از من گناه و بار گران را

یا رؤوفاً بِعبادِهِ الصّالِحین‌‌‌ای مهربان به بندگان شایسته خویش

اللهم ارزقنی فیه فضل لیله القدر

فضیلت شب قدر

خداوند متعال در قرآن می‌فرماید: ”لیله‌القدر خیر من الف شهر”‌(قدر ،3) یعنی ”شب قدر از هزار ماه بهتر و والاتر است”‌ چرا که در شب قدر قرآن نازل گردید ”انا انزلناه فی لیله القدر”‌(قدر ،1) یعنی ”ما قرآن را در شب قدر نازل کردیم”‌ و در این شب سرنوشت انسان‌ها رقم می‌خورد و فرشتگان در این شب به زمین تنزل می‌کنند ”تنزل الملائکه والروح فیها باذن ربهم من کل امر”‌(قدر ،4) یعنی ”ملائکه و روح به اذن ذات اقدس پروردگار از (برای) هر امر و فرمانی در (این شب) نازل می‌گردند”‌ و این شب تا صبحگاه سلامت و رحمت است ”سلام هی حتی مطلع الفجر”‌(قدر ،6) ”این شب تا صبحگاه رحمت و تحیت و سلامت است”‌ که ما نیز در این روز از خداوند خواستاریم آن فضیلتی را که شب قدر دارد و با توجه به آیات بالا بیان گردید نصیب ما گرداند.

و صیر اموری فیه من العسر الی الیسر

منظور از (من العسر الی الیسر) چه می‌باشد؟

منظور از ”من العسر الی الیسر”‌ ”از سختی به سوی آسایش و راحتی”‌ می‌تواند همان وعده خداوند باشد که دو بار در یک سوره مکرر می‌فرماید: ”إِنَّ مَعَ الْعُسْرِ یُسْرًا”‌(انشراح ،6) یعنی ”به درستی که همراه هر سختی آسانی می‌باشد”‌ یعنی انسان هنگامی‌که سختی بر کار او باشد به حتم در کنار آن آسایش و راحتی خواهد داشت و منظور از راحت بودن عسر و سختی کار شاید صبری باشد که خداوند در تحمل آن کار به انسان می‌دهد تا به آن راحتی و آسایش دست یابد، چرا که خداوند نیز برای بندگانش سختی نمی‌خواهد بلکه آسایش و راحتی را برای آنان می‌خواهد .چنانچه در قرآن می‌فرماید: ”یُرِیدُ اللّهُ بِکُمُ الْیُسْرَ وَلاَ یُرِیدُ بِکُمُ الْعُسْرَ”‌(بقره ،185) یعنی ”خداوند برای شما آسانی و آسایش می‌خواهد و برای شما سختی و مشقت نمی‌خواهد”‌ چرا که خداوند به انسان‌ها به خاطر ضعیف بودنشان در خلقت تخفیف دهد چنانچه می‌فرماید: ”یُرِیدُ اللَّهُ أَنْ یُخَفِّفَ عَنْکُمْ وَخُلِقَ الْإِنْسَانُ ضَعِیفًا”‌(نساء ،28) یعنی ”خداوند می‌خواهد بر شما آسان گیرد”‌

اقبل معاذیری و حط عنی اذنب و العذر یا رئوفا بعباده الصالحین

رابطه پذیرش عذر و بخشش گناهان

همان‌طور که در قسمت قبل دعا توضیح داده شد خداوند برای انسان‌ها آسایش و راحتی می‌خواهد و سختی و مشقت نمی‌خواهد پس باید یقین داشته باشیم که اولاً خداوند عذرهای ما را می‌پذیرد، اما باید این نکته را رعایت کرد و آن این است که هنگامی‌که از روی جهالت و نادانی گناهی را انجام دادیم سریعاً به سوی خداوند بازگشته و به درگاهش توبه کنیم ”ثم یتوبون من قریب"؛ ”سپس به زودی توبه کنند”‌ که اگر این عمل را انجام دهیم خداوند نیز توبه ما را پذیرفته و گناهان ما را می‌آمرزد ”فاولئک یتوب الله علیهم”‌ ؛ ”پس خداوند توبه آنان را می‌پذیرد”‌ و باید این را بدانیم که هیچ کس جز خداوند نمی‌تواند گناهان ما را بیامرزد ”وَمَن یَغْفِرُ الذُّنُوبَ إِلاَّ اللّهُ ” ‌(آل عمران ،135) یعنی ”و چه کسی غیر از خداوند گناهان ما را می‌آمرزد”‌ و ثانیاً هنگامی‌که خداوند عذر بنده خویش را بپذیرد به یقین گناه او را می‌آمرزد چرا که وقتی بنده به درگاه خداوند تضرع نموده و بگوید ”رب انی ظلمت نفسی فاغفرلی”‌ یعنی ”خدایا من به خودم ظلم کردم پس مرا ببخش”‌ خداوند نیز در جواب او می‌فرماید: تو را آمرزیدم که ما نیز در این روز از خداوند خواستاریم که به حق آن نظر رحمتی که بر بندگان صالح خود دارد عذر ما را پذیرفته و گناهانمان را بیامرزد.

اللّهمّ اجْعَلْنی فیهِ محبّاً لأوْلیائِکَ خدایا قرار بده در این روز دوست دوستانت

ومُعادیاً لأعْدائِکَ و دشمن دشمنانت

مُسْتَنّاً بِسُنّةِ خاتَمِ انْبیائِکَ و پیرو راه و روش خاتم پیغمبرانت

یا عاصِمَ قُلوبِ النّبیین ‌‌‌ای نگهدار دل‌های پیامبران

اللهم اجعلنی فیه محبا لاولیاءک و معادیا لاعداءک

حدیث است که به حقیقت ایمان نمی‌رسید مگر آنکه نزدیک‌ترین خویشان خود را برای خدا دوست نداشته باشید، چون متدین نیست و دورترین افراد را برای اینکه متدین است، دوست داشته باشید.

امام باقر (ع) به شخصی فرمودند؛ «اگر اراده کردی که بفهمی‌بهشتی و یا جهنمی‌هستی، به قلبت مراجعه کن، اگر دیدی اهل طاعت را دوست داری، اهل بهشت و اگر اهل گناه را دوست داری، اهل جهنم هستی و انسان در قیامت با کسی که او را دوست دارد، محشور می‌شود.»

اولیاء الله

همان‌طور که در آیات و روایات موجود می‌باشد اولیاء خداوند همان یاران و بندگان مخلص خداوند هستند که هیچ گاه از فرمان خداوند و رسولش سرپیچی ننمودند، شاید سوال شود اولیاء شامل چه کسانی می‌شود؟ که در جواب باید گفته می‌شود که انبیاء، ائمه معصومین (صلوات الله علیهم اجمعین) و شهدای در راه خدا و تمام عبادلله المخلصین جزو اولیای خداوند می‌باشند اما از نظر رتبه و مقام با هم متفاوتند، به طور مثال: پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) یکی از اولیای خداوند می‌باشد، اما رتبه و مقام ایشان در پیشگاه ذات اقدس احدیت مقام نبوت و رساندن رسالت است به طوری که خداوند (عزوجل) در قرآن خطاب به رسول مکرم اسلام می‌فرماید: ”قل‌‌ان‌کنتم تحبون الله فاتبعونی یحببکم الله و یغفرلکم ذنوبکم والله غفور رحیم”‌یعنی ”بگو (ای پیغمبر) اگر خدا را دوست می‌دارید، مرا پیروی کنید که خدا شما را دوست می‌دارد و گناه شما را می‌بخشد که خداوند آمرزنده و مهربان است”‌ چرا که ”لقد کان لکم فی رسول الله اسوه حسنه...”‌ یعنی ”قطعاً برای شما در (اقتدا) به رسول خدا سرمشقی نیکو است”‌ و این را هم می‌دانیم که تمام انبیای الهی از اولیاءالله می‌باشند اما از نظر رتبه خداوند در قرآن می‌فرماید: ”تلک الرسل فضلنا بعضهم علی بعض منهم من کلام الله و رفع بعضهم درجات”‌ یعنی ”این پیغمبران را برخی بر بعضی برتری و فضیلت دادیم، برخی با خدا سخن گفته و بعضی مقام رفیع یافته”‌.

اولیاء الشیطان یا اعداء الله

برای آنکه بدانیم اعداء الله چه کسانی هستند باید اشاره کنیم به شیطان رانده شده از درگاه حق که از زمان خلقت حضرت آدم ابوالبشر(علیه‌السلام) شیطان تنها کسی بود که به نافرمانی از ذات اقدس الهی اراده نموده و با تکبر و غرور خود به سرمنشأ دشمنی با خداوند معروف گردید، اما این نکته لازم است که در اینجا بیان گردد و آن این است که ذات اقدس ربوبیت دارای مقامی‌است که هیچ موجودی نمی‌تواند در برابر او به دشمنی برخیزد بلکه خداوند برای امتحان و رتبه بندی مخلوقاتش آن هم برای آنکه خود مخلوقات درک کنند که ظرفیت آنان در چه حد است و در چه رتبه و مقامی‌باید قرار بگیرند امتحان را قرار داد و کسانی که از این امتحانات که به دستورات و قضا و قدر الهی می‌باشد با موفقیت بگذرند آن هنگام است که نزد خداوند اجر و قربی دارند ولی اگر خلاف آن صورت پذیرد آنگاه است که نزد خداوند جایگاهی نخواهند داشت و یکی از کسانی که در امتحان همه چیز خود را از دست داد ابلیس یا همان شیطان معروف است که همه جا سرک می‌کشد و در قرآن از او به دشمن بزرگ انسان تعبیر گردیده است : ”انه لکم عدو مبین یعنی ”همانا شیطان برای شما دشمنی آشکار است”‌ که خداوند (عزوجل) امر فرموده است که از او یعنی شیطان تبعیت نکنید ”ولا تتبعوا خطوات الشیطان و (از) وسوسه‌های شیطان پیروی نکنید”‌ چرا که او ”یخرجونهم من النور الی الظلمات یعنی خارج می‌کند ایشان را از نور به سوی تاریکی”‌ و چون وسوسه‌های شیطانی بر خلاف سعادت و رستگاری انسان‌هاست و خداوند می‌خواهد تمام انسان‌ها مسیر سعادت و رستگاری را بپیمایند، پس در اینجاست که شیطان به دشمن خداوند معروف است و همان‌طور که می‌دانیم شیطان هم برای خود یاران و پیروانی دارد که به وسیله آن‌ها وسوسه‌ها و خطوات خود را به نسل آدم ابوالبشر و جنیان تلقین می‌کند . چنانچه خداوند در قرآن می‌فرماید: ”‌وان الشیاطین لیوحون الی اولیاءهم یعنی ”به درستی که شیاطین (جن و انس) سخت به دوستان و پیروان خود وسوسه کنند تا با شما به جدال و منازعه برخیزند”‌

مستنا بسنه خاتم انبیاءک یا عاصم قلوب النبیین

سنت شکنی‌های آخرالزمان

در این قسمت از این دعا از خداوند خواستاریم که ما را توفیق دهد تا از راه و روش پیامبر اعظم (صلی الله علیه و آله) که به سنت تعبیر گردیده است پیروی کنیم چرا که امروزه مشاهده می‌شود چقدر سنت‌های پیامبر گرامی‌اسلام مظلوم واقع شده است و کسی اهمیت زیادی بر این سنت‌ها قائل نیست، شاید گفته شود که مثالی بیاورد تا روشن گردد، ما هم می‌گوییم مثال بارز آن ازدواج است که صراحتاً پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمودند: ”‌النکاح سنتی فمن رغب عن سنتی فلیس منییعنی : ازدواج سنت من است پس هر کس از آن دوری گزیند و روی گردان شود، از من نیست”‌ اما امروزه می‌بینیم که با غلوهای زبانی و بادهای اندرونی بعضی‌ها خود را مدرنیته نشان داده و سنتی را که پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) بر اساس خواست خداوند پایه گذارده‌اند با وسوسه‌های شیطانی زیر پا گذاشته و با سخت گیری‌های بیجا و غیر عقلانی آن سنت نیکو را مانند یک هیولای وحشتناک جلوه گر نموده‌اند.

آن هم سنتی را که امام زین‌العابدین علیه‌السلام هنگامی‌که بر سفره طعام بودند استخوانی را که اندکی گوشت داشت برداشتند و فرمودند: ”پس از توافق دختر و پسر برای ازدواج، این امر به اندازه پاک کردن باقی‌مانده گوشت از این استخوان است”‌ یعنی به قدری ازدواج باید آسان صورت پذیرد که هیچ دختر و پسری بدون همسر نباشند. اما متأسفانه با این سنت شکنی‌ها، بلاهای خانمان سوزی که بر سر جوانان می‌آید مشاهده می‌گردد که ما در این روز از خداوند خواستاریم که ما را پیرو واقعی سنت‌های رسول اکرم اسلام قرار دهد.

اللهم انی اسئلک فیه ما یرضیک خدایا در این روز از تو درخواست می‌کنم آنچه را که رضای تو در اوست

و اعوذ بک ممّا یۆذیک و به تو پناه می‌برم از آنچه تو را پسند است،

واسئلک التوفیق فیه و از تو توفیق می‌خواهم که دراین روز به فرمان تو باشم

لأنْ أطیعَکَ و لا اعصیک و هیچ نافرمانی نکنم

یا جواد السائلین ای عطا بخش سوال‌کنندگان

شرح فرازهای دعا

اللهم انی اسئلک فیه ما یرضیک ؛ منظور از ما یرضیک چه می‌باشد؟

در این دعا از خداوند خواستاریم که به ما توفیق دهد آنچه را که رضایت او در آن است انجام دهیم، حال می‌خواهیم بدانیم که رضایت خداوند در چه چیزی می‌باشد؟ و چه چیزهایی موجب رضایت پروردگار عالمیان می‌گردد؟ که باید در جواب بگوییم هر عملی را که خداوند انسانها را به انجام آن امر فرموده است: موجبات رضایت خداوند از بندگان است که اگر بنده‌‌‌ای به آن دستورات عمل نماید رضایت خداوند را برای خود واجب نموده و اگر نافرمانی از آن دستورات نماید خشم و غضب الهی را بر خود واجب نموده است.

اگر می‌خواهید بدانید که خدا از شما راضی هست یا نه، ببینید خودتان در ته دل از خدا راضی هستید؟ اگر راضی باشید، خدا هم از شما راضی است.

حدیث داریم که شما مانند بیمار هستید و خدا مانند دکتر و طبیب. همانطور که دکتر هر چه بگوید، بیمار می‌پذیرد، خدا هر چه به ما داد، ما هم باید رضایت داشته باشیم.

اگر در مصیبت‌ها و نداری‌ها از خدا گله نکنیم و تسلیم خدا باشیم، یعنی اینکه ما از خدای راضی هستیم و خدا هم از ما رضایت دارد. اما خیلی سخت است که انسان ذره‌ای گله‌ از خدا نداشته باشد.

به عنوان مثال: انفاق کردن، اقامه نماز، پرداخت زکات موجبات رضایت الهی از بندگان و دروغ و تهمت و غیبت، موجبات خشم و غضب پروردگار عالمیان می‌باشد که ما در این روز از خداوند خواستاریم ما را جزو کسانی قرار دهد که به دنبال جلب رضایت او باشیم نه خشم و غضب او که همانا خداوند سخت عذاب است ”أَنَّ اللّهَ شَدِیدُ الْعِقَابِ ”‌(مائده،98)

و اعوذبک مما یوذیک؛ منظور از مما یوذیک چه می‌باشد؟

در اینجا منظور از مما یوذیک ”آنچه که ترا ناپسند است”‌ انجام اعمالی است که خداوند انسان را از انجام آن اعمال منع نموده است. مثل: دروغ، غیبت، تهمت، فحش که هنگامی‌که انسانی یکی از این اعمال را انجام دهد موجبات عذاب و عقوبت الهی را فراهم می‌سازد. به عنوان مثال: امام موسی بن جعفر علیه السلام در حدیثی فرمودند: ”ان الله حرم الجنه علی کل بذی قلیل العیاء لایبالی ما قال و ما قیل فیه”یعنی ”خداوند بهشت را حرام نموده بر کسانی که دارای زبانی فحاش اند و حیای آنها کم است، باک ندارند از اینکه خودشان چه می‌گویند و باک ندارند که درباره آنان چه گفته می‌شود” ‌که این نمونه‌‌‌ای از اعمالی است که در پیشگاه خداوند زشت و ناپسند است و انجام آن باعث عقوبت الهی می‌گردد، که ما نیز در این روز به خداوند پناه می‌بریم تا ما را از تمامی‌اعمالی که موجبات خشم وغضبش را فراهم می‌کند دور سازد.

و اسئلک التوفیق فیه الان اطیعک و لااعصیک یا جواد السائلین

خدایا از تو توفیق می‌خواهم که در ماه رمضان اطاعت تو را کنم و گناه انجام ندهم! روایت داریم از امام نهم (ع) که فرمود: ‌مۆمن باید 3 خصلت داشته باشد. اول توفیق داشته باشد، دوم خودش را موعظه کند و سوم اینکه نصیحت دیگران را قبول کند.

مال‌‌اندوزی برای وراث

وارثان خود را به خدا بسپارید و نه به پول. حدیث داریم که اگر وارث خوب هستند، خدا خودش نگهبان آنهاست و اگر بد و دشمن خدا هستند؛ چرا برای دشمنان خدا زحمت می‌کشید؟

در پایان دعا برای استجابت دعا می‌گوییم؛‌‌‌ای خدایی که به هر کسی که از تو چیزی سۆال می‌کند، تو جود می‌کنی و نسبت به او بخشش داری، دعای ما را اجابت کن! ما گاهی سائلین را رد می‌کنیم؛ اما خدا درخواست همه را می‌دهد و رد نمی‌کند؛ ولی گاهی چیزی که صلاح ما نیست را از خدا می‌خواهیم و خدا نمی‌دهد؛ البته آن خواسته را هم در قیامت برآورده می‌کند :‌در قیامت بندگان می‌پرسند؛ خدایا اینها که به ما می‌دهی چیست؟ خطاب می‌آید که در دنیا خواستی صلاح نبود بدهیم و الان آن را برآورده می‌کنیم.

سرانجام اطاعت یا نافرمانی خدا

هر بنده‌‌‌ای برای آنکه به هدایت و رستگاری دست یابد لازمه آن این است که اطاعت خداوند و رسولش را نماید، چرا که رسول، فرستاده خداوند است که دستورات خدا را برای مردم بیان می‌دارد. اگر کسی از رسول خدا (صلی الله علیه و آله) اطاعت نکند یقینا خدا را اطاعت نکرده و کسی که خدا را اطاعت نکند از پیروان شیطان گشته و کافر تلقی می‌گردد به طوری که خداوند عزوجل در قرآن کریم می‌فرماید: ”قل اطیعوالله و الرسول فان تولوا فان الله لا یحب الکافرین”‌(آل عمران ،32) یعنی ”بگو اطاعت خداوند و رسولش را کنید پس اگر روی برگردانید به درستی که خداوند کافران را دوست ندارد”‌ پس کسانی که نافرمانی خداوند و رسولش را می‌کنند جزو کافرانند و از رحمت خداوند به دور می‌باشند و خداوند آنان را هدایت نمی‌کند چنانچه در قرآن می‌فرماید: ”إِنَّ اللهَ لاَیَهْدِی القَوْمَ الکَافِرینَ ”‌(مائده ،67) یعنی ”و خداوند قوم کافر را هدایت نمی‌کند.”‌ پس ما نیز در این روز از خداوند می‌خواهیم که به ما توفیق دهد تا از دستوراتش پیروی نموده و هیچ گاه نافرمانی او را ننماییم.

اَللّـهُمَّ اغْسِلْنى فیهِ مِنَ الذُّنُوبِ خدایا در این روز مرا از گناهان پاکیزه گردان

وَطَهِّرْنى فیهِ مِنَى الْعُیُوبِ و از هر عیب پاک ساز

وَامْتَحِنْ قَلْبى فیهِ بِتَقْوَى الْقُلُوبِ و دلم را در آزمایش رتبه دلهای اهل تقوی بخش,

یا مُقیلَ عَثَراتِ الْمُذْنِبینَ. ای پذیرنده عذر لغزشهای گناهکاران.

شرح دعا

(1) اللهم اغسلنی فیه من الذنوب ”خدایا در این روز مرا از گناهان پاکیزه گردان”‌

همانطور که در روایات و آیات قرآن کریم آمده است خداوند تمام گناهان بندگان خویش را می‌بخشد و از آنها در می‌گذرد ”ان الله یغفرالذنوب جمیعا”‌(1) یعنی ”به درستی که خداوند تمامی‌گناهان را می‌آمرزد”‌ ولی خداوند تنها یک گناه را نمی‌بخشد و آن هم شرک ورزیدن به ذات اقدس اوست ”ان الله لایغفر‌‌ان‌شرک به...”‌(2) یعنی ”به درستی که خداوند کسی را که برای او شریک قایل شود، نمی‌آمرزد”‌، حال می‌خواهیم بدانیم که در این دعا منظور از ”اللهم اغسلنی”‌ ”خدایا مرا شستشو ده”‌ چه می‌باشد؟ برای جواب باید به این نکته اشاره کنیم که آب پاک کننده تمام کثافات و پلیدیهاست به طوری که آب هر کثافت و پلیدی را در هر مکانی که باشد از بین می‌برد و پاکیزگی و نظافت را بر جای می‌گذارد به طوری که اثری از آن کثافت نخواهد ماند که آنگاه است که می‌گوییم مکان مورد نظر ما شستشو شده و پاک گردیده است و دلیل اینکه از خداوند خواستاریم که ”اللهم اغسلنی فیه من الذنوب”‌ ما را از گناهان شستشو داده و پاک گرداند به خاطر این است که دیگر اثری از گناه در جسم و روح ما وجود نداشته باشد تا اینکه کثافات و پلیدیهای گناه مانعی برای رسیدن به قرب الی الله نشوند، پس منظور از غسل همان پاک و طاهر شدن از پلیدیهای گناهان است، که در این روز ما نیز از پروردگار عالمیان خواستاریم که ما را از گناهان پاک و پاکیزه گرداند تا بتوانیم به درجات عالی معنوی دست یابیم...

پاکسازی عیوب

(2) وطهرنی فیه من العیوب ”و مرا در این روز از هر عیب و نقصی پاک ساز”‌

انسان در طول زندگی خود دانسته یا ندانسته اشتباهات و خطاهای فاحشی را انجام می‌دهد که این اشتباهات و خطاها به عیب تعبیر می‌گردد به فرض مثال شخصی که بسیار دروغ می‌گوید دروغگویی عیب بزرگ او تلقی می‌گردد که آن عیب در دنیا و آخرت گریبانگیر او می‌شود. چرا که یک عیب مولد هزاران عیب دیگر است که ممکن است جامعه‌‌‌ای را به نابودی بکشد، چنانچه در روایات و احادیث موجود است اسلام دستور بر پوشش عیوب الناس مخصوصا مسلمانان را دارد چرا که اگر عیبی از شخصی که دارای احترام و آبروست و عده بسیاری از او تبعیت می‌کنند، فاش شود آنگاه است که دو اتفاق مهم ممکن است رخ دهد: اول اینکه آن شخص بی آبرو گشته و شخصیت او در پیش همگان متلاشی می‌گردد که ممکن است این عمل، آن شخص را به کارهای خطرناکی وادارد و دوم اینکه ممکن است افراد بسیاری که از او تبعیت می‌کنند به علت اعتماد به او عیب او را حسن دانسته و به اشاعه آن عیب در بین مردمان بپردازند که هر دو حالت آن برای یک جامعه بسیار خطرناک است، حال شاید سئوال شود پس در مقابل چنین رفتارهایی چه باید بکنیم؟ که ما در جواب می‌گوییم که اولا هر انسانی به اندازه کافی دارای عیوب می‌باشد که اگر بخواهد به عیوب نفس خود نظر کند تا آخر عمر باید در اصلاح آنها بکوشد چرا که انسانی که خود مریض است اول باید مرض خود را درمان کند، بعد مرض دیگران را، که با این عمل خود به خود جامعه و افراد آن نیز اصلاح می‌گردند به طوری که اگر شخصی عیوب خود را اصلاح کند کسانی که از او تبعیت می‌کنند و از او الگو می‌گیرند نیز از عمل اصلاح شده و پسندیده او تبعیت می‌کنند و ثانیا انسانها در صورت مشاهده عیبی در برادر مسلمان و دینی خود می‌توانند به صورت مخفیانه و نامحسوس آن عیب را به آن شخص گوشزد کنند تا به اصلاح آن بپردازد و باید این را هم در نظر گرفت که خداوند ستارالعیوب است و عیبها را می‌پوشاند و خداوندی که بر پوشندگی عیبها معروف است هیچگاه نمی‌خواهد بنده‌‌‌ای عیب بنده دیگری را فاش گرداند که ما نیز در این روز از خداوندی که بر عیوب ما آگاه است خواستاریم وجود ما را از عیبهایی که در ما رخنه کرده است پاک گرداند...

قلبهای خداترس

(3) وامتحن قلبی فیه بتقوی: لقلوب یا مقیل عثرات المذنبین ”و در این روز دلم را در آزمایش، رتبه دلهای اهل تقوا بخش‌‌‌ای پذیرنده عذر لغزشهای گناهکاران”‌

کسانی که تقوای الهی پیشه می‌کنند در روز قیامت از جایگاه ویژه‌‌‌ای برخوردارند چرا که آنان از نافرمانی دستورات ذات اقدس پروردگار دوری گزیدند و سر تسلیم به امر و فرمان او فرود آوردند چنانچه خداوند عزوجل در قرآن می‌فرماید: ”والذین اتقوا فوقهم یوم القیامه...”‌(3) یعنی ”مقام تقوا پیشه گان در روز قیامت بسی برتر و والاتر از کافران است”‌ و آنان نزد پروردگار خویش دارای رتبه و مقامی‌والا هستند که خداوند به آنان وعده فرموده است که: ”للذین اتقوا عند ربهم جنات تجری من تحتها الانهار خالدین فیها و ازواج مطهره و رضوان من الله و الله بصیر بالعباد”‌(4) یعنی ”کسانی که تقوا پیشه اند نزد خداوند باغهای بهشتی است که بر زیر آن نهرها جاریست و در آن جاوید هستند و زنان پاکیزه و آراسته‌‌‌ای و (از همه بهتر) خشنودی خداوند (برای آنان می‌باشد) و خداوند به حال بندگان بیناست”‌ که ما نیز در این روز با اینکه دارای گناهان و لغزشهای بسیاریم اما از خداوند توبه پذیر و مهربان خواستاریم که گناهان و لغزشهای ما را آمرزیده و مقام و رتبه اهل تقوا را که در پیشگاه او از درجات والایی برخوردارند به ما عطا فرماید.

اللهمّ لا تؤاخِذْنی فیهِ بالعَثراتِ خدایا مؤاخذه نکن مرا در ایـن روز به لغزش‌ها

واقِلْنی فیهِ من الخَطایا والهَفَواتِ و درگذر از من در آن از خطاها و بیهودگی‌ها

ولا تَجْعَلْنی فیه غَرَضاً للبلایا والآفاتِ و قرار مده مرا در آن نشانه تیر بلاها و آفات

بِعِزّتِکَ یا عزّ المسْلمین. ‌‌‌ای عزت دهنده مسلمانان.

رضایت یار

اللهم لاتواخذنی فیه بالعثرات

گاهی آدم می‌لغزد و ایمانش ضعیف می‌شود و تقوایش از بین می‌رود. گناهان آدمی‌همان لغزش است و باید از خدا بخواهد که مؤاخذه نشود.

خدا در اثر گناه به غضب می‌آید و سیل و زلزله و بلایای طبیعی همه آثار گناه است. گاه مردم توجه نمی‌کنند که غالب این اتفاقات و تصادفات به علت انجام گناه است.

کسی که نماز اول وقت نمی‌خواند و به کارهای دنیوی خود ادامه می‌دهد ، نماز اول وقت انسان را نفرین می‌کند و می‌گوید : «خدایا ضایع کند تو را که من را ضایع کردی!»

این در حالی است که اگر مسلمانی اول وقت نماز بخواند، نماز او را دعا می‌کند و می‌گوید: «خدا حفظ کند تو را که من را حفظ کردی» و زندگی رو به روال می‌افتد.

اگر کسی با خدا باشد، هیچ کس نمی‌تواند علیه او توطئه کند، چون او خدا را دارد.

مؤاخذه انسان بر اساس توانایی

هر انسانی که پا به عرصه دنیا می‌گذارد و در مدت عمر معینی در آن زندگی می‌کند باید در تمام مراحل آن از قوانین و دستورات الهی پیروی نماید چرا که در غیر این صورت مورد مواخذه و محاسبه الهی قرار می‌گیرد؛ ”وان تبدوا ما فی انفسکم او تغفوه یحاسبکم به الله”‌ یعنی ”و اگر شما (از غرض‌های خیر و شر) در دل دارید (به طوری که) آشکار و یا مخفی کنید همه را خداوند در محاسبه شما خواهد آورد .”‌

و آن به گونه‌ای است که هر کس در حد توانایی که دارد مسئول اعمال خویش می‌باشد و بیش از آن بر او تکلیفی نخواهد بود؛ ”لا یکلف الله نفسا الا وسعها”‌ یعنی ”خداوند هیچ کس را تکلیف نکند مگر به قدر توانایی او”‌ چرا که ”یرید الله‌‌ان‌یخفف عنکم و خلق الانسان ضعیفا”‌ یعنی ”خداوند می‌خواهد کار را بر شما آسان کند که انسان ضعیف خلق شده است.”‌ ما نیز در این روز از خداوند می‌خواهیم به خاطر لغزش‌هایی که در طول عمر خویش داریم ما را مواخذه ننماید؛ ”ربنا لا تواخذنا نسینا او اخطانا”‌ یعنی ”خدایا ما را بر آنچه که به فراموشی یا به خطا (انجام داده‌ایم) مواخذه مکن”‌

واقِلْنی فیهِ من الخَطایا والهَفَواتِ

«اقاله» کن و گناهان ما را بیامرز. در دعای کمیل هم این لفظ است که خدایا لغزش‌های ما را اقاله کن؛ یعنی ما را بدون هزینه ببخش. در مورد معامله نیز چنین لفظی در فقه وجود دارد. یعنی فروشنده و خریدار حق فسخ معامله را تا زمانی که با یکدیگر هستند، دارند. اما بعد از جدایی و بدون دلیل نیز اگر مشتری جنس را پس آورد، کاسب مستحب است آن را قبول کند. مثلاً شخصی یک ظرف ماست می‌خرد و به منزل می‌برد و متوجه می‌شود که پیش از وی ظرف ماست دیگری نیز خریداری شده است. در این حالت اگر ظرف ماست را به فروشنده باز گرداند، مستحب است وی آن را بپذیرد و پول آن را عیناً پس دهد.

یا سریع الرضا

خداوند ”عزوجل”‌ بهترین عذر پذیرنده‌هاست که از بندگان خویش زود، راضی می‌گردد به طوری که او به ”سریع الرضا”‌ یعنی ”زود راضی می‌گردد”‌ معروف است و در قرآن بندگان خویش را به سوی رحمت و مغفرت خویش فرا می‌خواند ”و سارعوا الی مغفره من ربکم و جنه عرضها السموات و الارض”‌ یعنی ”و به سوی غفران و آمرزش الهی و باغی (بهشتی) که عرض آن آسمان و زمین را فرا گرفته است سرعت بورزید”‌ بدون آنکه نیازی به بندگان خویش داشته باشد ”الله الصمد”‌ یعنی ”خداوند بی نیاز است”‌ و این در حالی است که ما غیر از او کسی را نداریم ”الهی و ربی من لی غیرک”‌ یعنی ”ای خدا و پروردگار من چه کسی غیر از تو برای من می‌باشد”‌ و غیر از او چه کسی می‌تواند عذر ما را پذیرفته و گناهان ما را بیامرزد ”و من یغفر الذنوب الا الله”‌ یعنی ”و چه کسی غیر خداوند (می‌تواند) گناهان را بیامرزد”‌ پس ما نیز در این روز به درگاه الهی پناه برده و از او می‌خواهیم که عذر ما را به خاطر خطاهایی که انجام داده‌ایم بپذیرد و از گناهان ما درگذرد.

ولا تَجْعَلْنی فیه غَرَضاً للبلایا والآفاتِ

خدایا من را تیر بلا قرار مده. سیل و رانش زمین یعنی همان تیر! هواپیما در آسمان پرواز می‌کند و ناگاه روی ساختمانی فرود می‌آید و همه ساکنان آن از بین می‌روند. این غرض و تیر بلاست که حاصل گناه و خطاهای ماست.

تمام پیش‌آمدهایی که می‌شود همه نتیجه گناهان ماست .

آیه قرآن می‌فرماید: «هر گرفتاری برای شما پیش می‌آید، دسترنج خودتان است.» هر چه بکاری همان را درو می‌کنی. از گندم، گندم و از جو، جو می‌روید.

قرآن در جای دیگری می‌فرماید: «خدا برنامه‌های مردم را عوض نمی‌کند، آن‌ها را گرفتار بلا نمی‌کند مگر اینکه خودشان را تغییر دهند .»

مثل ماشین که انحراف به چپ پیدا کند، تصادف می‌کند، ما هم اگر انحراف به چپ داشته باشیم با عذاب خدا تصادف می‌کنیم.

بِعِزّتِکَ یا عزّ المسْلمین

به عزت خودت، این دعاها را درباره ما مستجاب کن!‌‌‌ای کسی که عزت مسلمین با توست.

اللَّهُمَّ طَهِّرْنِی فِیهِ مِنَ الدَّنَسِ وَالْأَقْذَارِ ‌‌‌ای خدا در این روز مرا از پلیدی و کثافات پاک ساز

وَ صَبِّرْنِی فِیهِ عَلَی کَائِنَاتِ الْأَقْدَارِ و بر حوادث خیر و شر قضا و قدرت صبر و تحمل عطا کن

وَوَفِّقْنِی فِیهِ لِلتُّقَی وَصُحْبَةِ الْأَبْرَارِ بر تقوی و پرهیزکاری و مصاحبت نیکوکاران موفق دار

بِعَوْنِکَ یا قُرَّةَ عَینِ الْمَسَاکِین و به یاری خود‌‌‌ای مایه شادی و اطمینان خاطر مسکینان.

«دعا» برای رسیدن به کمال است

خواند دعای «مجیر» در روزهای 13، 14 و 15 ماه مبارک سفارش شده است .این نکته را نباید فراموش کرد که دعا تنها برای دست‌یابی به ثواب نیست، بلکه اصل دعا خواندن برای رسیدن به کمال است.

غذاهای حلال در استجابت دعا تأثیرگذار است

«اللَّهُمَّ طَهِّرْنِی فِیهِ مِنَ الدَّنَسِ وَالْأَقْذَارِ»

در این دعا از خدا می‌خواهیم ما را از کثافات پاک کند. منظور از «کثافات»، چرک گناه و معصیت است. انسان اگر اهل معصیت باشد، بوی بدی به خود می‌گیرد و اگر مؤمن باشد، خوش‌بو خواهد بود. «او یس قرن» هنگامی‌که به ملاقات پیامبر ‌(صلی الله علیه وآله) آمده بود، فضای خانه رسول‌الله ‌(صلی الله علیه وآله) را معطر کرده بود و فردای آن روز که پیامبر (صلی الله علیه وله) به خانه خویش باز گشت، فرمود: «إِنِّی لَأَجِدُ نَفَسَ الرَّحْمَنِ مِنْ جَانِبِ الْیمَن»، یعنی پیامبر (صلی الله علیه وله) رایحه خوش اویس را استشمام کرده بود.

هنگامی‌که انسان گناه و معصیت پروردگار خویش را انجام می‌دهد به تحقیق که آن گناه و معصیت اثر سویی بر ظاهر و باطن آن انسان می‌گذارد به طوری که در روایات است که با انجام هر گناهی لکه سیاهی بر قلب انسان می‌نشیند که آن لکه سیاه با مرور زمان و انجام گناهان بیشتر، افزوده می‌گردد و باعث سیاه شدن دل انسان می‌شود به طوری که دیگر حقایق الهی را نمی‌تواند بشنود و به مخالفت با آنان می‌پردازد، پس انسان برای آن که از آلودگی‌های گناهان پاک و طاهر گردد باید از یگانه پروردگار عالم مدد بجوید و از او بخواهد که گناهان او را بیامرزد تا از آلودگی‌ها نیز خلاصی یابد چرا که تنها با آمرزش و غفران الهی است که انسان از پلیدی‌ها و زشتی‌های گناه پاک می‌گردد و خداوند متعال نیز در قرآن به بندگان خود این‌گونه بشارت می‌دهد: ”قُلْ یَا عِبَادِیَ الَّذِینَ أَسْرَفُوا عَلَى أَنفُسِهِمْ لَا تَقْنَطُوا مِن رَّحْمَةِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ یَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِیعًا إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِیمُ ”‌(زمر ،53) یعنی ”بگو از رحمت خداوند نومید نشوید، به راستی که خداوند همه گناهان را می‌بخشد، همانا او آمرزنده و مهربان است.”‌ پس ما نیز در این روز از خداوند می‌خواهیم که ما را جزو توبه کنندگان واقعی از گناهان قرار داده تا از پلیدی‌ها و زشتی‌های گناه که ما را روسیاه درگاهش نموده است، پاک گرداند.

برطرف کردن بوی تعفن روح

در حال حاضر زمانه به گونه‌ای است که طهارت واقعی نداریم و همه چیز شبهه‌ناک است. در طول سال انواع غذاهای حرام و شبهه‌ناک را خورده‌ایم و «ماه رمضان» فرصتی برای شست‌وشوی باطنی است. تناول غذاهای حلال در استجابت دعا تأثیرگذار است.

قرائت قرآن در هنگام سحر، زنگار دل را از بین می‌برد

«الدَّنَسِ وَالْأَقْذَارِ»

مراد از این عبارت «کثافات و پلیدی گناه» است، گناه آدمی‌را کثیف می‌کند و دل را زنگار می‌گیرد. برای اینکه زنگار قلب را از بین ببریم باید سحرها قرآن بخوانیم. در روایت آمده است که قلب انسان زنگ می‌زند، همان‌طوری که آهن زنگ می‌زند، پس قلبتان را با استغفار و قرائت قرآن جلا بدهید. همچنین کمک کردن و دستگیری از یتیمان هم زنگار دل را از بین می‌برد.

«وَصَبِّرْنِی فِیهِ عَلَی کَائِنَاتِ الْأَقْدَارِ»

در این بخش از دعا از خدا می‌خواهیم که ما را در برابر قضا و قدر خویش راضی کند. بنابراین از خدا درخواست می‌کنیم که خدایا مرا بر تقدیر خودت صابر قرار بده! مراد از «کَائِنَاتِ الْأَقْدَارِ»، قضا و قدر حتمی‌الهی است. هر کس در لوح محفوظ قضا و قدری دارد که نمی‌داند صلاح او در آن امر است.

”صبر در مقابل امتحان الهی”‌

خداوند در قرآن می‌فرماید: ”و لبنلونکم بشیِ من الخوف و الجوع و نقص من الاموال و الانفس و الثمرات و بشران”‌یعنی ”و امتحان می‌کنیم شما را به وسیله‌ای از ترس و گرسنگی و نقصان و ضرر از اموال و خودتان و میوه‌هایتان (در باغ‌ها) و بشارت باد بر صابران”‌ که این آیه نشان دهنده آن است که انسان در تمام مراحل زندگی برای رشد و ترقی و ارزیابی عملکردش امتحان می‌گردد و کسانی در این امتحان پیروز می‌گردند که بر تقدیرات الهی راضی بوده و بر مشکلات و مصائب صبر نمایند.

هنگامی‌که مصیبتی بر آنان وارد شد، بگویند: ”انا لله وانا الیه راجعون”‌ یعنی همه ما برای خداییم و به سوی او باز می‌گردیم”‌ که خداوند نیز در عوض صبر و ایمان آن‌ها در قرآن می‌فرماید: ”أُولَئِکَ عَلَیْهِمْ صَلَوَاتٌ مِنْ رَبِّهِمْ وَرَحْمَةٌ وَأُولَئِکَ هُمُ الْمُهْتَدُونَ”‌(بقره ،157) یعنی ”آنان گروهی هستند مخصوص به درود و الطاف الهی و رحمت خاص پروردگار و آنان خود هدایت یافتگانند”‌

دل بی‌غم در این عالم نباشد اگر باشد بنی‌آدم نباشد

در این دنیا هر شخصی به میزان خود دارای غم و مشکل است. استادم (مرحوم شیخ علی اکبر برهان) می‌گفت: اگر یک روز گفتی که من غصه‌ای ندارم، بدان که اجلت نزدیک است! سید بن طاووس به فرزندش می‌گوید: پسرم خانه که می‌سازی، بگذار گوشه‌ای از آن خرابه باشد تا بدون غصه و دغدغه نمانی.

یکی از فلسفه‌های روزه ، «تقوا» می‌باشد

«وَوَفِّقْنِی فِیهِ لِلتُّقَی»

در این بخش از دعا از خدا می‌خواهیم که ما را موفق به تقوی کند. تقوا به معنی این هست که اگر کسی از اعمال ما با خبر شود، طوری زندگی کرده باشیم که ناراحت نشویم. ماه مبارک رمضان فرصتی برای تمرین تقوا است.

”تقوا و پرهیزکاری”‌

”ان اکرمکم عندالله اتقکم”‌ یعنی ”به درستی که گرامی‌ترین شما نزد خداوند تقوا پیشه ترین شماست”‌ و برای آنکه ما نزد پروردگار خویش دارای اجر و قربی باشیم باید تقوای الهی را پیشه کنیم که تقوا یک کلام به مفهوم انجام واجبات و ترک محرمات الهی می‌باشد که انسان را به مقام‌های والای دنیوی و اخروی می‌رساند که یکی از آن مقامات این است که انسان تقوا پیشه و پرهیزکار طبق آیه قرآن نزد پروردگار خویش دارای حرمت می‌گردد چنانچه خداوند در تمام امور در دنیا و آخرت او را کفایت می‌کند .

«وَصُحْبَةِ الْأَبْرَارِ»

در این بخش از دعا از خدا می‌خواهیم که خدایا ما را با خوبان و ابرار هم‌نشین کند. باید به این نکته توجه داشت که با چه کسی هم‌نشین می‌شویم چنانچه در شعری داریم: «با بدان کم نشین که صحبت بد / گر چه پاکی تو را پلید کند».

”رابطه تقوا و مصاحبت با نیکان”‌

رابطه تنگاتنگی بین تقوا و مصاحبت با نیکان می‌باشد چرا که انسان تقوا پیشه هیچ گاه با بدکرداران و کسانی که معصیت پروردگار خویش را انجام می‌دهند مصاحبت و معاشرت نمی‌کند چرا که خود خداوند نیز در قرآن می‌فرماید: «قل لایستوی الخبیث والطیب» : ”بگو که خبیث و آلوده به کثافات و طاهر و پاکیزه مساوی نمی‌باشند”‌ تنها مصاحبت تقواپیشگان با نیکان و ابرار است چرا که خود نیز از نیکان و ابرار هستند. زیرا کسی به درجه ابرار و نیکان نرسد مگر اینکه تقوای الهی را پیشه سازد.

«بعَوْنِکَ یا قُرَّةَ عَینِ الْمَسَاکِین»

خدایا به کمک و یاری خودت این چهار دعای من را مستجاب کن،‌‌‌ای کسی که روشنی چشم فقرا هستی.

خواند دعای «مجیر» در روزهای 13، 14 و 15 ماه مبارک سفارش شده است .این نکته را نباید فراموش کرد که دعا تنها برای دست‌یابی به ثواب نیست، بلکه اصل دعا خواندن برای رسیدن به کمال است.

اللهمّ حَبّبْ الیّ فیهِ الإحْسانَ خدایا دوست گردان به من در این روز نیکی را

وکَرّهْ الیّ فیهِ الفُسوقَ والعِصْیانَ و نـاپسند بدار در این روز فسق و نافرمانی را

وحَرّمْ علیّ فیهِ السّخَطَ والنّیرانَ و حرام کن بر من در آن خشم و سوزندگی را

بِعَوْنِکَ یا غیاثَ المُسْتغیثین. به یاریت‌‌‌ای دادرس داد خواهان

دعا باصدای امیر رضا عرب

شرح دعا

اللَّهُمَّ حَبِّبْ إِلَیَّ فِیهِ الْإِحْسَانَ

خدایا کاری کن که خوبی‌ها را دوست داشته باشم و از بدی‌ها بدم بیاید و عبادت و انجام هر کار خوبی نزد من محبوب باشد. این دعای خیلی خوبی است که انسان طوری باشد از کار خوب لذت برد . اگر خواستیم کار خوبی انجام بدهیم مخفیانه انجام دهیم و قصد قربت داشته باشیم .

طوری زندگی کنیم که آبروی کسی را نریزیم . در احسان، اهل ریاکاری نباشیم . که اگر این‌گونه بودیم در قیامت برای ما اجر و پاداشی نیست .

اجناس خوب و اعلاء صدقه بدهیم

جنس خوب صدقه بدهیم ؛ اگر متمکن هستیم جنس اعلاء را برای صدقه و خیرات کنار بگذاریم .

بهترین خوبی‌ها این است که آدمی‌به فامیل فقیر کمک کند ، بعضی‌ها به فامیل کمک نمی‌کنند .

حتی مرحوم آیت الله العظمی‌بروجردی (ره) احتیاط می‌کردند و می‌گفتند: اگر در شهرتان مستحق وجود دارد ؛ اشکال دارد که فطریه را به شهرهای دیگر بفرستید .

در حدیث وارد شده است : « خَیرُکُم مَن اَطعَم الطَعام » [کافی ج : 4 ص : 50] بهترین شماها کسانی هستند که اطعام طعام می‌کنند ؛ غذا درست می‌کند و به دیگران اطعام می‌دهد.

احسان و نیکوکاری

همان طور که در آیات و روایات موجود می‌باشد هر عمل نیکویی را که انسان انجام می‌دهد از آن به احسان و نیکوکاری تعبیر می‌گردد که دو قسم دارد:

(1) احسان در راه رضای خدا

(2) احسان برای ریا و جلب توجه مردم

احسان برای رضای خدا

اگر انسانی عمل نیکی را انجام دهد و هدفش از انجام آن عمل فقط جلب رضایت خداوند قادر و متعال باشد آنگاه است که می‌گوییم آن عمل نیک، احسان برای رضای خداوند بوده است.

انفاق ، نوعی احسان

خداوند (عزوجل) در قرآن می‌فرماید: " وَ أَنْفِقُوا فِی سَبِیلِ اللَّهِ وَ لا تُلْقُوا بِأَیْدِیکُمْ إِلَى التَّهْلُکَةِ وَ أَحْسِنُوا إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ الُْمحْسِنِینَ "( سورة بقره، آیة 195.) یعنی " و در راه خدا انفاق کنید و با دستانتان خودتان را به هلاکت نیندازید و احسان و نیکوکاری کنید که همانا خداوند نیکوکاران را دوست دارد ."

این آیه نشان دهنده آن است که انفاق عمل نیکویی است که انسان را از هلاکت نجات بخشد و این در صورتی است که این احسان جزء " وَمَثَلُ الَّذِینَ یُنفِقُونَ أَمْوَالَهُمُ ابْتِغَاء مَرْضَاتِ اللّهِ "(بقره ، 265) باشد. که آنگاه است که خداوند در قرآن می‌فرماید: " بَلی مَن أسلَمَ وَجهَهُ لِلّهِ وَ هُوَ مُحسِنٌ فَلَهُ أجرُهُ عِندَ رَبِّهِ وَ لاخَوفٌ عَلَیهِم وَ لا هُم یَحزَنونَ "(بقره ،112) یعنی " آری، کسی که تسلیم حکم خداوند گردید و نیکوکار گشت پس (مسلم است که) اجرش نزد خداوند بزرگ خواهد بود و او را هیچ خوف و اندیشه و هیچ حزن و اندوهی (در دنیا و آخرت) نخواهد بود ."

احسان برای ریا و جلب توجه مردم

اگر انسانی عمل نیکی را که در ظاهر خداپسندانه است انجام دهد و هدفش جلب توجه مردم باشد، آنگاه است که ؛

اولاً : در انجام آن عمل نیک برای خداوند شریک قائل شده است .

ثانیاً : عمل او ریا بوده و هیچ اجر و پاداش از طرف خداوند برای آن عمل نمی‌باشد چرا که این‌گونه افراد از یاران و هم قرینان شیطانند، که اگر در این مورد نیز انفاق را در نظر بگیریم خداوند در قرآن می‌فرماید: " وَالَّذِینَ یُنفِقُونَ أَمْوَالَهُمْ رِئَـاء النَّاسِ وَلاَ یُؤْمِنُونَ بِاللّهِ وَلاَ بِالْیَوْمِ الآخِرِ وَمَن یَکُنِ الشَّیْطَانُ لَهُ قَرِینًا فَسَاء قِرِینًا "(نساء ،38) یعنی " آنان که اموال خود را به قصد ریا و خودنمایی انفاق می‌کنند و به خدا و روز قیامت ایمان نمی‌آورند (ایشان یاران شیطانند) و هر که را شیطان یار اوست بسیار بدیاری خواهد داشت”‌...

منظور از حبب الی فیه الاحسان چیست؟

همان‌طور که در قرآن آمده است ”إنَّ اللهَ یُحِبُ المُحسنین”‌(بقره ،195) یعنی ”به درستی که خداوند احسان کنندگان را دوست دارد”‌ که با توجه به این آیه انسان برای اینکه محبوب پروردگار خویش گردد از خدای خویش می‌خواهد که احسان و نیکوکاری را محبوب او گرداند که ما نیز در این روز از خداوند می‌خواهیم که حب احسان و نیکوکاری در راه رضایش را نصیب ما گرداند .

وَ کَرِّهْ إِلَیَّ فِیهِ الْفُسُوقَ وَ الْعِصْیَانَ

خدایا من را طوری قرار بده که از فسق و معصیت بیزار بشوم و از گناه کردن بدم بیاید .

فسوق و العصیان چیست؟

هرگاه انسان عملی را بر خلاف دستورات الهی انجام دهد آنگاه است که گویند او عصیان پروردگار خویش را نموده است یعنی سرپیچی از دستور پروردگار خویش نموده است که اگر انسان به این عمل خویش یعنی معصیت پروردگار اصرار ورزیده و ادامه دهد آنگاه است که او را فاسق نامند چرا که او دائماً به معصیت ذات اقدس الهی مشغول بوده است.

نتیجه دوری از فسق و معصیت الهی

خداوند در قرآن می‌فرماید : ”وَ کَرَّهَ إِلَیْکُمُ الْکُفْرَ وَ الْفُسُوقَ وَ الْعِصْیانَ أُولئِکَ هُمُ الرَّاشِدُونَ”‌(حجرات ،7) یعنی ”خداوند کفر و فسوق و معصیت را در نظرتان زشت و منفور ساخت و اینان به حقیقت اهل صواب و هدایتند که از این آیه در می‌یابیم که اگرخداوند در نظر انسانی گناه و معصیت و هر عمل ناپسندی را زشت و منفور سازد آنگاه است که آن انسان به حقیقت هدایت یافته و به مسیر سعادت دست خواهد یافت .

وَ حَرِّمْ عَلَیَّ فِیهِ السَّخَطَ وَ النِّیرَانَ

خدایا غضب و آتش خودت را بر من حرام کن .

ترس از عذاب الهی

خداوند عزوجل در قرآن می‌فرماید: واتقوا الله و اعلموا‌‌ان‌الله شدید العقاب " ؛ و از خداوند بترسید (و تقوای او را پیشه کنید) و بدانید به درستی که خداوند سخت عذاب است .

که این عذاب و عقاب الهی برای کسانی می‌باشد که به معصیت و نافرمانی ذات اقدس او مشغولند به طوری که شکرگزار نعمت‌های خداوند نبوده و خداوند از آنان راضی نمی‌باشد چنانچه خداوند متعال در قرآن در مورد دلیل عذاب بندگان خویش می‌فرمایند : " مَّا یَفْعَلُ اللّهُ بِعَذَابِکُمْ إِن شَکَرْتُمْ وَآمَنتُمْ وَکَانَ اللّهُ شَاکِرًا عَلِیمًا "(نساء ،147) ؛اگر شما از لطف خداوند شکرگزار باشید و به او ایمان آوردید خداوند چه غرضی دارد که شما را عذاب کند؟ که خداوند در مقابل نعمت، شکر شما را می‌پذیرد و عملش به صلاح خلق احاطه دارد .

پس با توجه به این آیه کسانی از عذاب الهی در امانند و آتش دوزخ بر آنان حرام است که تقوای الهی پیشه نموده و از معاصی و نافرمانی از دستورات او بپرهیزند .

بِعَوْنِکَ

خدایا همه این دعاها را از تو خواستم ولی تا خودت کمک نکنی من نمی‌توانم به این امور متخلق بشوم و بدون یاری تو این مسائل محقق نمی‌شوند.

در روایت آمده است : اگر شما یک قدم به سوی او بر داری خداوند هروله کنان به سوی تو می‌دود ؛ [پیام پیامبر، ترجمه‌فارسی، ص: 303] لذا نا امید هم نباشیم .ولی باید یک قدم به سوی او برداریم تا امدادهای الهی را ببینیم .

یَا غِیَاثَ الْمُسْتَغِیثِین

ای خدایی که هر کسی که به تو بگوید الهی پناهم بده تو پناهش می‌دهی.